Wskaźnik kostka-ramię / ABI

Wskaźnik kostka-ramię (w skrócie ABI – ankle-brachial index), jest stosunkowo prostym klinicznym narzędziem diagnostycznym, które pozwala na ocenę tętniczego krążenia w kończynach dolnych pod kątem występowania zmian miażdżycowych.

W tym miejscu pisaliśmy o tzw. chromaniu przestankowym, czyli chorobie „oglądaczy wystaw”.

Tak opisuje się tych pacjentów, gdyż w przeszłości obserwacje wskazywały, że osoby takie przystając z powodu bólu kończyn dolnych, nie chcąc przyznać się do tego, że mają jakiś problem udawały, że stają z powodu interesującej wystawy sklepowej.

ABI pozwala nie tylko na zdiagnozowanie miażdżycy tętnic kończyn dolnych u pacjentów objawowych, ale jest także badaniem pomagającym oszacować ryzyko sercowo-naczyniowe u pacjentów bezobjawowych. Może mieć, choć nie jest to często praktykowane, zastosowanie w stanach nagłych (kiedy podejrzewane jest uszkodzenie tętnicy w kończynie dolnej).

Jak wykonuje się badanie?

Do wykonania badania potrzebny jest mankiet do pomiaru ciśnienia tętniczego (jego długość powinna zapewnić pełne objęcie kończyny dolnej tuż nad stawem skokowym) oraz aparat USG, który pozwala na ocenę doplerowską tętna. Pomiar w przypadku kończy dolnej polega bowiem na ocenie wartości ciśnienia tętniczego, przy którym pojawia się przepływ krwi. Podobnie pomiaru wykonuje się na tętnicy ramiennej w zgięciu łokciowym. Dla pełnej oceny klinicznej powinno wykonać się pomiary po obu stronach i do końcowej analizy wybrać wartość niższą.

Wynik.

Wartość prawidłowa mieści się w przedziale 0.9 – 1.4, przy czym przedział od 0.9 do 1.0 określa się jako wartości graniczne. Nie ma jednostek ponieważ jest to wartość względna. Wykonanie badania jest względnie proste pod warunkiem dostępu lekarza do prostego aparatu USG. Należy jednak zauważyć, ze w codziennej praktyce rezygnuje się w niego na rzecz takich badań jak choćby ultrasonografii tętnic kończyn dolnych.

Zaleca się, aby u pacjentów u których rozpoznaje się miażdżycę tętnic kończyn dolnych, wykonywać rutynowo badanie USG jamy brzusznej celem wykluczenia m.in. obecności poszerzenia aorty brzusznej.

Jak postępować w przypadku miażdżycy tętnic kończyn dolnych?

Podstawowe znaczenie ma zaprzestanie palenia tytoniu, prawidłowa dieta oraz statyny, leki obniżające poziom cholesterolu z zaleceniem obniżeniem wartość cholesterolu LDL poniżej 70mg/dl, albo o 50% wówczas gdy wartość wyjściowa znajduje się w przedziale 70 – 135mg/dl. Włączenie leków przeciwpłytkowych ma sens tylko wówczas, gdy miażdżyca tętnic kończyn dolnych wywołuje jakiekolwiek objawy, albo wówczas gdy pacjent ma inne wskazania do ich stosowania. Istotna jest skuteczna kontrola ciśnienia tętniczego z zaleceniem utrzymania jego wartości poniżej 140/90mmHg ze wskazaniem na inhibitory angiotensyny bądź sartany jako leki pierwszego wyboru.