Dieta oparta na roślinności w populacji osób zdrowych

Dieta oparta na roślinności związana jest z niższym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych, śmiertelności sercowo-naczyniowej oraz całkowitej śmiertelności w ogólnej populacji dorosłych w średnim wieku.

Tak zatytułowany jest artykuł opublikowany na łamach Journal of the American Heart Association w sierpniu 2019 roku. Badanie przeprowadzono w celu zweryfikowania hipotez o korzystnym wpływie diety opartej na roślinności w populacji ogólnej. Dane do analizy pochodziły z rejestru populacyjnego ARIC (Atherosclerosis Risk in Communities), który prowadzono w latach 1987 do 2016.

Na podstawie oceny jakości jedzenia wyodrębniano różne profile, które w mniejszym lub większym stopniu odpowiadały diecie opartej na roślinności. Warto zaznaczyć, że ta ocena miała oczywiście charakter deklaratywny, ale opierała się też na bardzo dokładnym kwestionariuszu, który pacjenci wypełniali razem z przeszkolonymi instruktorami. Dzięki temu uzyskane dane miały duży jakościowy walor bo możliwa była dokładna ocena jakości żywności oraz częstości jej spożywania (np. po aby ułatwić uczestnikom opisanie ilości spożywanych płynów stosowano rysunki pokazujące odpowiednie objętości płynów). Cały kwestionariusz dotyczący żywności miał 66 punktów. Na podstawie uzyskanych wyników możliwe było wyodrębnienie różnych indeksów żywieniowych, które pozwalały na ocenę na ile stosowana przez konkretna osobę dieta miała coś wspólnego z tzw. plant based diet.

Oczywiście w analizie uwzględniono czynniki socjodemograficzne (wiek, płeć, rasę, poziom wykształcenia), zachowania zdrowotne (palenie tytoniu, częstość oraz intensywność wysiłku fizycznego, spożywanie alkoholu, margaryny), stosowanie leków (w tym leków obniżających poziom cholesterolu, przeciwnadciśnieniowych czy cukrzycowych) oraz ogólny stan zdrowia. Uwzględniano BMI, poziom cholesterolu, ciśnienie tętnicze, poziom glukozy, funkcję nerek.

Z ba dania wykluczono pacjentów z nadmierną podażą kaloryczną (ponad 4500 kcal dla mężczyzn i ponad 3500 kcal dla kobiet) lub skrajnie niską podażą kalorii (mniej jak 500kcal dla kobiet i mniej jak 700kcla dla mężczyzn). Wykluczono także uczestników z wywiadem przebytego zawału mięśnia sercowego, przebytych zabiegów chirurgicznych na sercu lub naczyniach, niewydolnością serca, przebytym udarem czy chorobą nowotworową.

Dla celów analizy statystycznej wyodrębniono kilka indeksów jakości diety opartej na roślinności wyodrębniając m.in. indeks diety opartej na roślinności PDI, indeks zdrowej diety opartej na roślinności (hPDI), indeks niezdrowej diety opartej na roślinności (uPDI), indeks diety prowegetariańskiej. Każdy z indeksów był opisany punktowo co pozwoliło na wyodrębnienie 5 stopni odpowiadających poziomowi dopasowania diety konkretnego pacjenta do danego indeksu.

Przejdźmy teraz do wyników. W czasie średniego okresu obserwacji 25 lat, w badanej grupie wystąpiły 4381 zdarzenia sercowo-naczyniowe, 1565 zgonów z powodów sercowo-naczyniowych oraz 5436 zgonów związanych z innymi przyczynami. Ilość incydentów sercowo-naczyniowych (zachorowań, zgonów) była niższa w przypadku grup o wyższych wartościach punktowych wskaźników zdrowej diety.

Najsilniejsze i najbardziej wyraźne związki obserwowano w przypadku wskaźnika diety opartej na roślinności oraz diety prowegetariańskiej. Po uwzględnieniu czynników socjodemograficznych, dietetycznych (ilość przyjmowanych kalorii oraz stosowanie margaryny) oraz zachowań zdrowotnych, osoby znajdujące się w najwyższych kwartylach punktowych wskaźników PDI i diety prowegetariańskiej miały odpowiednio:

– 16 i 16% niższe ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych,

32 i 31% niższe ryzyko śmiertelności z powodów sercowo-naczyniowych oraz

25 i 18% niższe ryzyko śmiertelności całkowitej.

Te związki pozostawały istotne statystycznie po uwzględnieniu dodatkowych czynników jak całkowity poziom cholesterolu, stosowanie leków obniżających poziom cholesterolu, funkcja nerek, występowanie nadciśnienia tętniczego, cukrzycy czy BMI).

To naprawdę ważne badanie, gdyż jest jednym z niewielu gdzie badaną populacją są osoby bez zdiagnozowanej choroby sercowo-naczyniowej. I wyniki są zgodne ze zdrowym rozsądkiem – dieta zbilansowana i oparta na roślinności nie jest oczywiście panaceum na wszystkie kłopoty, ale może istotnie poprawić rokowanie nie tylko osób chorych (o czym wiemy z wielu innych publikacji), ale także osób zdrowych.

Zapraszamy na łamy Akademii Pacjenta; dzielcie się informacją o tym, że jesteśmy ze swoimi znajomymi. W tygodniu przedświątecznym zapraszamy do wywiadu z Michalem Siewierskim z Arizony, autorem filmów „Food choices”, „Diet fiction” i współautorem książek o zdrowej diecie.