Co to jest bigeminia komorowa?

W trakcie przypadkowej (np. wykonane ekg w ramach badań profilaktycznych) lub planowej diagnostyki kardiologicznej z powodu zaburzeń rytmu serca (holter ekg), u pacjentów rozpoznaje się bigeminię komorową. Przyznajemy – nazwa jest całkiem całkiem! Zatem o co w tym chodzi?

Jeśli piszemy o bigeminii komorowej mamy na myśli sytuację, kiedy w czasie pracy serca co drugie jego uderzenie bierze swój początek nie z okolicy przedsionków, ale z okolicy komory. Oznacza to, że zakłócony jest fizjologiczny tor przewodzenia bodźców elektrycznych w sercu i tym samym fizjologiczny tor przepływu krwi przez serca. To tak jak paski u zebry – raz biały, raz czarny – a sercu, raz uderzenie z przedsionków, raz z komór.

W efekcie końcowym mamy następującą sytuację – przy prawidłowym torze pobudzenia serca i skurczu jego jam (najpierw przedsionki potem komory) krew płynie prawidłowo. Przy dodatkowym uderzeniu sytuacja wygląda następująco – najpierw dochodzi do skurczu komory, w której jest niewielka ilość krwi i zamykają się zastawki między przedsionkami a komorami serca dokładnie w momencie, kiedy pojawia się skurcz przedsionków. Oznacza to, że krew z przedsionków nie wpływa do komór, zostaje w przedsionkach i w następnym prawidłowym cyklu pracy serca, przez serce przepływa większa ilość krwi. Z tym wiążą się odczuwane przez pacjentów objawy – mocne uderzenie serca. Pacjenci opisują to różnie – „tak jakby ktoś walną mnie w klatkę piersiową”, „mocne uderzenie serca”, „silne szarpnięcie serca”.

Jakie są przyczyny bigeminii komorowej?

Przyczyn mają złożony charakter. Mogą to być zaburzenia elektrolitowe, jak zbyt niski poziom magnezu i/lub potasu czy nadczynność tarczycy albo nadmierna ilość napojów energetycznych. Mogą to być następstwa uszkodzenia mięśnia sercowego przez nadciśnienie tętnicze, przez miażdżycę tętnic wieńcowych, przez wirusy powodujące zapalenie mięśnia sercowego lub inne przyczyny. Złożona etiologia tej arytmii powoduje, że sama diagnostyka może trochę potrwać, a skuteczność leczenia może być niewielka.

Jak się diagnozuje?

Podstawą do rozpoznania bigeminii komorowej jest zapis ekg wykonany w czasie arytmii, o co jest czasami trudno. Ewentualnie jej stwierdzenie w zapisach holter ekg. W rozpoznaniu ważne jest, że to, że rytm serca układa się naprzemiennie – czyli raz jedno prawidłowe uderzenie i po nim komorowe, dalej prawidłowe i komorowe i tak naprzemiennie. To nie są pojedyncze dodatkowe uderzenia komorowe.

Co z leczeniem?

Jeśli wynika ona z zaburzeń elektrolitowych, to suplementacja elektrolitów rozwiązuje sprawę. Jeśli tło jest złożone, np. współwystępowanie nadciśnieniowego uszkodzenia serca i przebytego zapalenia serca, nawet leki antyarytmiczne mogą nie pomóc. Leki te to podstawa leczenia arytmii kiedy jest ona objawowa (czyli pacjent mocno odczuwa jej obecność np. bardziej się męczy, ma gorszą wydolność wysiłkową), albo kiedy ilość tych dodatkowych pobudzeń komorowych przekłada się na gorszą kurczliwość mięśnia sercowego. Stąd poza badaniami biochemicznym krwi oraz ogólną oceną stanu zdrowia pacjenta, konieczne jest wykonanie m.in. echo serca.