PTSD – czy wiesz, co to jest?

Co oznacza skrót PTSD?

Skrót PTSD to skrót z języka angielskiego: post-traumatic stress disorder i w języku polskim oznacza zespół stresu pourazowego.

Co to jest stres?

Stres to naturalna reakcja organizmu, która jest wyzwalana przez czynniki stresujące. Co się wtedy dzieje w organizmie? Organizm wytwarza substancje, które naturalnie przygotowują do walki. Należą do nich kortyzol i adrenalina. Adrenalina między innymi powoduje przyspieszenie czynności serca, wzrost ciśnienia tętniczego.

A co to jest zespół stresu pourazowego?

To zaburzenie psychiczne, które zostaje wywołane przez traumatyczne, czyli skrajnie stresujące wydarzenie. Skrajnie trudne wydarzenie to na przykład śmierć bliskiej osoby, bycie przypadkowym świadkiem czyjejś śmierci w niespodziewanych okolicznościach, albo bycie ofiarą lub świadkiem przemocy. Ale takich trudnych wydarzeń może być wiele.

Kto jest szczególnie narażony na PTSD?

Żołnierze biorący czynny udział w różnego rodzaju misjach. W przypadku żołnierzy ten zespół nosił kiedyś nazwę zespołu stresu bojowego. Z tego powodu otwierano specjalne oddziały, w których leczono żołnierzy. Dzisiaj wiadomo, że silny stres i jego konsekwencja, czyli PTSD, dotyka nie tylko żołnierzy.

A co ma PTSD do zdrowia i zdrowia serca?

PTSD może pojawić się wskutek niekorzystnych lub trudnych zdarzeń związanych ze zdrowiem, takich jak:

• trudny poród,
• otrzymanie wiadomości o poważnej chorobie i złym rokowaniu,
• przebycie choroby, która wiązała się z komplikacjami, znacznie dłuższym pobytem w szpitalu niż planowano,
• operacja serca,  zawał serca, ciężka niewydolność serca.

Jakie są konsekwencje PTSD?

Po traumatycznym wydarzeniu można odczuwać różne trudne emocje: złość, żal, niepokój, smutek, uczucie rozbicia, niechęć do dalszego życia. A to może skutkować wycofaniem się z kontaktów z bliskimi czy obwinianiem ich za to, co się wydarzyło. Osobom z PTSD mogą towarzyszyć koszmarne, powtarzające się sny przypominające o zdarzeniu. Skrajna postać uniemożliwia normalne funkcjonowanie i powrót do pracy czy do życia, jakie się prowadziło przed sytuacją, która wywołała PTSD.

Jak leczy się PTSD?

Możliwe są opcje farmakologiczne i niefarmakologiczne. Niefarmakologiczne to psychoterapia. Psychoterapia najczęściej w nurcie  poznawczo-behawioralnym. Psychoterapią powinni zajmować się profesjonaliści, czyli psychiatra lub psycholog po odpowiednim przygotowaniu. A farmakoterapię należy pozostawić w gestii lekarzy. Dobór leków nie jest prosty. Zależy od indywidualnej sytuacji klinicznej i chorób współistniejących. Jedną tabletką nieumiejętnie użytą można czasami więcej zaszkodzić, niż pomóc.

Jak zapobiegać PTSD w kontekście chorób serca czy zabiegów związanych z procedurami medycznymi?

Nigdy nie ma pewności, że ktoś nie doświadczy PTSD. I nie można w 100% zapobiec PTSD. Ale można minimalizować ryzyko.

W przypadku żołnierzy publikacje mówią, że im lepsze jest przygotowanie do misji i pracy w trudnych warunkach, tym mniejsze ryzyko, że pod wpływem stresu dojdzie do PTSD.

W przypadku osób, które oczekują na operację serca lub inne procedury medyczne, wyjątkowo ważne jest przygotowanie.

Co to znaczy przygotowanie do operacji serca?

To oznacza podjęcie konkretnych działań. Czyli najpierw dokładne zapoznanie się z otrzymanymi przedoperacyjnymi zaleceniami, a potem realizacja tych zaleceń. Na przykład wykonywanie ćwiczeń oddechowych, wykonywanie zleconych konsultacji (np. u stomatologa, pulmonologa – jeśli jest taka potrzeba), przygotowanie komfortowych ubrań do szpitala, ustalenie z bliskimi zasad odwiedzin po operacji. Świadomość tego, że wykonało się wszystkie konieczne konsultacje, daje większe poczucie bezpieczeństwa i tym samym minimalizuje stres.

Komfortowy wygląd w szpitalu również ten stres zmniejsza. Odwiedziny w szpitalu mogą być powodem gigantycznego stresu. Gdy leży się podpiętym do różnych urządzeń, z ciała wystają dreny, a fryzura z konieczności nie przypomina tej świeżo od fryzjera, to nikt nie ma ochoty na odwiedziny osób, które nie należą do najbliższego kręgu. Ustalenie zasad odwiedzin po operacji naprawdę może przeciwdziałać stresowi.

Ćwiczenia oddechowe uwzględniające ochronę przeciętego podczas operacji mostka, można odnaleźć na YouTube „Serce w dobrym stylu”.

---

Autor: dr n. med. Anna Słowikowska 

Autorka: Serce w dobrym stylu. Jak zatroszczyć się o swoje zdrowie

https://www.facebook.com/sercewdobrymstylu