Akromegalia i serce

Co to jest akromegalia?

Akromegalia to choroba związana z nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu.

Najczęściej przyczyną jest gruczolak przysadki, czyli guz, który ten hormon wytwarza. Choroba dotyczy osób dorosłych, którzy zakończyli już proces wzrostu. Gdy dochodzi do wydzielania tego hormonu w przypadku dzieci, to mamy do czynienia z chorobą zwaną gigantyzmem.

Jakie objawy mogą wskazywać na akromegalię?

Powiększenie rąk i stóp, powiększenie języka, zmiany w budowie twarzoczaszki, tzn. łuki brwiowe stają się bardziej uwypuklone, powiększa się żuchwa. Może dojść do zmiany barwy głosu. Chorzy skarżą się na nadmierną potliwość. Wskutek wiotkości i obrzęku podniebienia miękkiego bywa, że występują zaburzenia oddychania podczas snu. To tylko kilka objawów. Ale może być ich całe spektrum. Hormon wzrostu wytwarzany w nadmiarze ma wpływ na cały organizm i jego działanie dotyka wszystkich narządów i układów. Nieprawidłowe wyniki glukozy czy cholesterolu też wpisują się w obraz choroby.

Objawy akromegalii mogą być konsekwencją bezpośredniego ucisku guza na struktury znajdujące się w sąsiedztwie, czyli ograniczenie widzenia spowodowane mechanicznym uciskiem na skrzyżowanie nerwów wzrokowych.

Dlaczego tak trudno rozpoznaje się akromegalię?

Choroba ma powolny przebieg, zmiany w wyglądzie są czasami trudne do zauważenia dla osoby chorej, ale też osób z otoczenia, które przebywają z chorym non stop. Zwykle pacjenci upierają się, że od zawsze mieli duże dłonie i stopy. Bywa, że sami zauważają, że powiększający się język zaczyna nie mieścić się w jamie ustnej i to skłania ich do poszukiwania pomocy u laryngologa czy alergologa. Jednym z zauważalnych objawów jest konieczność kupowania butów w większym rozmiarze.

Jakie badania są wykonywane w przypadku akromegalii?

Aby rozpoznać akromegalię, należy wykonać specjalistyczne badania zlecone przez endokrynologa. Nie tylko testy z oznaczeniem IGF-1, czyli insulinopodobnego czynnika wzrostu, ale specjalne testy hamowania wydzielania hormonu wzrostu pod wpływem glukozy. Oprócz badań hormonalnych najważniejsze są badania obrazowe, czyli rezonans magnetyczny głowy, który potwierdza obecność guza. Na podstawie tego badania podejmowane są decyzje na temat strategii leczenia, w tym leczenia operacyjnego.

Co dzieje się z sercem chorego na akromegalię?

Choroba dotyczy całego układu sercowo-naczyniowego. Hormon wzrostu w pierwszym etapie doprowadza do przerostu mięśnia sercowego. Ale długotrwała ekspozycja na hormon wzrostu prowadzi do rozstrzeni, czyli poszerzenia jam serca. Może dojść do niedomykalności zastawek, na przykład niedomykalności zastawki aortalnej spowodowanej poszerzeniem pierścienia aortalnego. Ciężka niedomykalność zastawki aortalnej jest wskazaniem do leczenia operacyjnego w ramach oddziału kardiochirurgii.

Do obrazu choroby należą też: nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, niewydolność serca. Ale nie każda osoba z niewydolnością serca czy nadciśnieniem choruje na akromegalię.

Jak leczy się akromegalię?

Leczenie polega na usunięciu guza poprzez nos, jest to zadanie specjalistów w dziedzinie neurochirurgii. Dostępne są leki hamujące wydzielanie hormonu wzrostu. O tym, kiedy i jakie leki powinny być podawane, decydują endokrynolodzy. To leczenie wymagające odpowiedniego doświadczenia. Ważne jest jak najszybsze postawienie właściwego rozpoznania. Im mniejszy guz zostanie wykryty, tym większe są szanse na radykalne usunięcie guza i tym samym pełne wyleczenie, zanim choroba dokona spustoszeń w organizmie.

Czy można zapobiec akromegalii?

Nie ma profilaktyki akromegalii, nie można zapobiec pojawieniu się guza przysadki.

Czy akromegalia to częste schorzenie?

Akromegalia to schorzenie bardzo rzadkie, dlatego postawienie rozpoznania bywa trudne. Czasami objawy są tak niecharakterystyczne, że rozpoznanie stawiane jest podczas pobytu w szpitalu przy okazji diagnostyki wady serca albo zaburzeń oddychania podczas snu. Czasami pacjent jest kwalifikowany do operacji cieśni nadgarstka i jego wygląd sugeruje lekarzowi, że konieczne jest poszerzenie diagnostyki. Szacuje się, że w Polsce może być około 2000 osób z tym schorzeniem, to statystycznie około 50-60 osób na milion.

Autor: dr n. med. Anna Słowikowska