Migotanie przedsionków – o przyczynach, objawach i rozpoznawaniu (cz. 1)

Migotanie przedsionków. Brzmi niewinnie, prawda? Nawet całkiem wdzięcznie. Jednak, jeśli to schorzenie pozostanie nierozpoznane i nieleczone, może prowadzić do istotnego zagrożenia dla zdrowia, a nawet życia.

Czym jest migotanie przedsionków?

Migotanie przedsionków to jedna z arytmii przedsionkowych, która wiąże się z szybkim i nieskoordynowanym rytmem przedsionków (o częstości rytmu od 350 do 700/min) i najczęściej towarzyszy jej niemiarowa akcja komór. Tutaj w zależności od szybkości i stopnia przewodzenia impulsów elektrycznych z przedsionków do komór i wydolności układu bodźcoprzewodzącego serca możemy mieć do czynienia zarówno z szybką akcją komór (nawet do 200/min), jak i bardzo wolną (rzędu 30-40/min).

Przypomnijmy sobie, iż w prawidłowych warunkach ,,naczelny rozrusznik serca’’, czyli węzeł zatokowy, generuje impulsy elektryczne, które powodują, iż przedsionki, a następnie komory kurczą się w spoczynku z częstością od 60 do 100/min.

Co może wywoływać migotanie przedsionków?

Przyczyny wywołujące tę arytmię są złożone i na jej rozwój wpływa wiele elementów. Do najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia migotania przedsionków należą:

– czynniki pochodzenia sercowo-naczyniowego, tj. niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, wada zastawkowa serca,

– czynniki związane z innymi chorobami, tj. choroby tarczycy, przewlekła choroba nerek, cukrzyca, otyłość,

– dodatkowo rozwojowi tej arytmii sprzyja palenie tytoniu, spożywanie nadmiernych ilości alkoholu, podeszły wiek.

Jakie mogą być objawy migotania przedsionków?

Objawami najczęściej towarzyszącymi tej arytmii są uczucie kołatania serca (pacjenci podają uczucie ,,jakby motyl im latał w klatce piersiowej’’) czy nierównego bicia serca. Mogą również wystąpić ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, duszność, pogorszenie tolerancji wysiłku, uczucie szybkiego męczenia się. Bywa jednak, iż migotanie przedsionków jest całkowicie bezobjawowe, co prowadzi wówczas do bardzo późnego wykrycia arytmii.

Jak rozpoznać tę chorobę?

Rozpoznanie migotania przedsionków wymaga udokumentowania tej arytmii, np. w spoczynkowym badaniu EKG, które można wykonać w każdej przychodni, szpitalu czy innej placówce medycznej. Dodatkowo zgodnie z wytycznymi epizod tej arytmii musi trwać co najmniej 30 sekund, aby uznać go za diagnostyczny.

Obecnie, w dobie rozwoju technologii służących do wykrywania arytmii, migotanie przedsionków można również wykryć innymi metodami, tj. ciągłe rejestrowanie holterowskie trwające od 24 godzin do nawet 30 dni, rejestratory pętlowe, wszczepialne urządzenia (np. rozruszniki czy kardiowertery-defibrylatory, które posiadają możliwość detekcji aktywności elektrycznej przedsionka). Ponadto w wykrywaniu migotania przedsionków obserwuje się obecnie postęp w zakresie urządzeń elektronicznych, tj. zegarki, bransoletki czy obrączki, które współpracują z aplikacjami na smartfonach.

Zalecane jest, aby aktywnie poszukiwać migotania przedsionków w grupie wysokiego ryzyka występowania tej arytmii, czyli u pacjentów w wieku powyżej 65 lat, z towarzyszącymi innymi chorobami układu krążenia czy po przebytym udarze mózgu. Kluczowe tutaj jest badanie tętna i wykonanie badania EKG na rutynowych wizytach lekarskich.

Czy można jednak wykryć migotanie przedsionków w warunkach domowych?

Jest pewien sposób, który może przyczynić się do wykrycia arytmii. Otóż, większość dostępnych obecnie na rynku aparatów do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, posiada również funkcję pomiaru tętna (czyli częstości akcji serca) i wykrywania jego nieregularności, co może pośrednio świadczyć o arytmii (chociaż oczywiście nie musi to być akurat migotanie przedsionków). Niemniej jednak, jeśli Twój aparat do mierzenia ciśnienia wyświetlałby komunikat o arytmii, to wówczas skonsultuj się z lekarzem, celem przeprowadzenia dalszej, szczegółowej diagnostyki. W kolejnej części artykułu o migotaniu przedsionków będziecie mogli dowiedzieć się o tym, jakie zagrożenia mogą wynikać z tej arytmii, jak się przed nimi uchronić i jakie są obecnie dostępne metody leczenia.

Autor: Lek. Joanna Machowicz