Czy serce potrzebuje zastawek. Cześć 3 – zastawka aortalna.

Czemu służą zastawki w sercu?

Mają do wykonania ważne zadania hydrauliczne. Pilnują właściwego przepływu krwi w sercu, aby krew nie cofała się tam gdzie nie powinna i płynęła tam gdzie potrzeba.

Przypomnijmy jak odbywa się „podróż” krwi przez prawidłowe serce.  

Do lewego przedsionka żyłami płucnymi (cztery) natleniona krew wpływa z płuc, bo przecież tam odbywa się wymiana gazowa i wychwyt tlenu przez hemoglobinę zawartą w erytrocytach. I ta wzbogacona o tlen krew przepływa do lewej komory a z niej tłoczona jest do aorty poprzez zastawkę aortalną. To skurcz lewej komory powoduje, że krew przepływa do aorty. Aorta, czyli najważniejsza arteria swoimi rozgałęzieniami doprowadza krew do każdego organu w ciele człowieka. 

Do czego służy zastawka aortalna?

Zastawka aortalna spełnia ważną rolę: zapobiega cofaniu się krwi z aorty do lewej komory podczas jej rozkurczu. Wówczas otwiera się zastawka mitralna i umożliwia napełnienie lewej komory krwią z lewego przedsionka. Pięknie otwarta zastawka aortalna umożliwia przepływ krwi z lewej komory do aorty podczas skurczu lewej komory.

Jak zbudowana jest zastawka aortalna?

Zastawka aortalna składa się z trzech półksiężycowatych płatków. Zawsze? Nie. Organizm człowieka czasami płata różne figle i nie zawsze wszystkie organy rozwijają się zgodnie z planem. Dosyć częstą wadą jest dwupłatkowa zastawka aortalna. Ale ta zastawka może mieć nawet cztery płatki albo jeden. 

Dwupłatkowa zastawka aortalna to najczęstsza wada wrodzona serca stwierdzana u dorosłych, dotyka ok 0,5 -2% populacji, 3 -4 razy cześciej mężczyzn niż u kobiet. Może towarzyszyć jej poszerzenie aorty.

Czy zastawka aortalna może sprawiać sercu kłopoty?

Może. Jeśli dojdzie do zwężenia zastawki wskutek wapnienia jej płatków to przepompowywanie krwi przez taką zastawkę jest utrudnione. Im większe zwężenie tym większą pracę ma do wykonania serce, a zwłaszcza lewa komora. No i taka komora przerasta. I to zjawisko nie jest dla serca korzystne. Ciężkie zwężenie zastawki aferalnej jest odpowiedzialne za to, że człowiekowi z taką zastawką jest po prostu duszno, może mieć bóle w klatce piersiowej, coraz gorzej toleruje wysiłek. Może nawet dojść do nagłej śmierci sercowej. 

Zastawka może być jednocześnie zwężona i niedomykalna. Sztywne płatki nie dość, że kiepsko się otwierają to jeszcze nie są w stanie solidnie się zamknąć podczas rozkurczu lewej komory. 

Zastawka, której płatki nie są zmienione ani chore też potrafi mieć kłopot z zamknięciem. Tak się czasami dzieje gdy poszerza się aorta. Nie tylko poszerzenie aorty może być przyczyną niedomykalności zastawki aortalnej. To temat na inne felietony.

Jak diagnozuje się wady zastawki aortalnej?

Podstawowe badanie to echo serca. Pozwala określić jak wyglądają płatki, ile tych płatków jest, jaki jest stan lewej komory, czy poszerzona jest aorta. Czasami obrazowanie poprzez klatkę piersiową nie jest idealne, zwłaszcza u osób z chorobami płuc czy wieloletnimi palaczami papierosów i wtedy wykonuje się echo przezprzełykowe.

Co można zrobić z uszkodzoną zastawką?

Wymienić na protezę zastawki albo czasami, zwłaszcza w przypadku niedomykalności można ją naprawić. 

Autor: dr n.med. Anna Słowikowska, kardiolog, autorka książki i edukacyjnego fanpejdża
https://atspublishing.com/
https://www.facebook.com/sercewdobrymstylu