Co to jest blok serca?

Ideę działania rozrusznika serca oraz powodu, dla których się go implantuje, opisane są w części „Co to jest rozrusznik serca”.

Pacjenci albo ich rodziny czasami słysząc „blok serca” albo „blok III stopnia” nie za bardzo rozumieją o co chodzi i dlaczego trzeba wszczepić stymulator tam, gdzie przecież serce do niedawna działało bez szwanku.

Blok serca to po prostu całkowite przerwanie przewodzenia bodźców elektrycznych w sercu, między przedsionkami serca a komorami serca. W tym przypadku mówimy o tzw. bloku III stopnia. To tak, jakby przerwać linię elektryczną, która prowadzi prąd między słupem na ulicy, a domem.

Na szczęście, biologia naszego serca jest taka, że komory serca podejmują samoczynnie zastępczą akcję serca. To tak, jakby w domu, odciętym od prądu z ulicy, uruchomić prądnicę.

Nie jest jednak tak różowo. Podobnie jak prądnica nie jest w stanie funkcjonować zawsze i zapewnić bezproblemowego zaopatrzenia domu w prąd, tak samo ten zastępczy rytm komór nie jest wydolny. ten rytm jest po pierwsze wolny (ok 30 uderzeń na minutę), jest niestabilny (może okresowo zanikać – pojawiają się wówczas całkowite przerwy w pracy serca – tzw. pauzy) i może paradoksalnie działać proarytmicznie, czyli prowokować występowanie groźnych dla życia rytmów serca.

Czy blok może się wycofać? Skąd się bierze?

Blok najczęściej ma charakter „naturalny” tzn. wynika z procesu starzenia się organizmu. Podobnie jak starzeje się skóra naszego ciała, tak samo naturalnemu zużyciu ulegają komórki w układzie przewodzącym bodźce elektryczne. To po prostu naturalny proces. Oczywiście, pewne choroby, zwłaszcza nieleczone, jak nadciśnienie tętnicze, choroby zastawek serca, czy choroby płuc lub tkanki łącznej, mogą sprzyjać wystąpieniu tego zjawiska wcześniej. Znaczenie ma też czynnik genetyczny.

W niektórych sytuacjach jednak, blok może mieć charakter przejściowy i odwracalny tym samym, jak np. przy zawale mięśnia sercowego ściany dolnej, przy zatruciu (przedawkowaniu) leków hamujących akcję serca (np. tzw. beta-blokerów), przy zaburzeniach elektrolitowych (np. wysokim poziomie potasu, który może zdarzyć się przy niewydolności nerek). W większości przypadków można dość szybko ocenić czy blok serca ma charakter odwracalny czy nie. Wtedy decyzja o implantacji stymulatora serca nie pozostawia wątpliwości.